تحلیل عوامل مورفولوژیکی در تغییرات الگوی مکانی، فضایی رودخانه الوند

الوند نام رودخانه­ای حیات آفرین در گوشه­ غربی کشور است که در منتهی الیه خود بخشی از مرز ایران را به طول27 کیلومتر تشکیل می­دهد. خشک‌سالی­ های اخیر و زیرساخت­های خاص مورفولوژیکی، بستر مناسبی را برای تغییرپذیری در الگوی هندسی و استقرار فضایی مجزا فراهم کرده ­است. درک و استخراج این تغییرات و عوامل تاثیرگذار مورفولوژیک آن موضوع مهم و مورد توجه پژوهش حاضر است. برای این امر، الگوی تغییرات مکانی رودخانه در نیم قرن گذشته (1334-1394)، از طریق تحلیل تصاویر سنجش از دوری دو زمانه مورد بررسی قرار گرفت. در این راستا، طول رودخانه با توجه به الگوی امروزی آن به 26 قطعه مکانی تقسیم و تغییرات هندسی رودخانه بر پایه نقشه­ های برداری مستخرج از تصاویر مقدم و موخر در هر یک از این قطعات، به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت عوامل موثر در این تغییرات بیان شد. یافته­ ها بیانگر رخداد تغییر در الگوی هندسی اغلب قطعات رودخانه است؛ به طوری که در تمام قطعات مورد بررسی، محور رودخانه تغییرپذیری بین 12 تا 51 درجه را تحمل کرده ­است. تغییر در الگوی فضایی رودخانه نیز به­ دنبال تغییر در الگوی هندسی آن شکل گرفته، به طوری که سطح اشغال آن از رقم 3748044 مترمربع در سال1334 به رقم 3319433 مترمربع در سال 1394 رسیده­است. یافته­ های پژوهش در خصوص عوامل ایجابی تغییر در الگوی فضایی و هندسی رودخانه، علاوه­ بر تایید و تاکید بر عوامل ثابت محیطی، مساله خشک‌سالی­ های اخیر و فعالیت‌های انسانی در حاشیه رودخانه را عامل محوری و موثر این تغییرات می­داند.